သမိုင်းကို​လေ့လာရင်း ပိုပြီး လေ့လာသင့်

သမိုင်းကို​လေ့လာရင်း ပိုပြီး မ အ လာသင့်ဘူး
=========================

​တောင်​ငူ-​မြောက်​ဦး စစ်​ နဲ့ပတ်​သက်​လို့
​လေ့လာခဲ့တာ နှစ်​လ​ကျော်​ခဲ့ပြီ။ ပထဝီ
အ​နေအထားကိုလည်း ​ဒေသနှစ်​ခုလုံးမှာ
​နေဖူးလို့ ရင်းနှီး​နေတယ်​။

မ​နေ့က ရခိုင်​လူမျိုးသမိုင်းဆရာတစ်​​ယောက်​က အင်​အား​သေးငယ်​လှတဲ့ ​မြောက်​ဦးဘုရင့်
နိုင်​ငံ​တော်​ဟာ အင်​အားကြီးလွန်းတဲ့ ​တောင်​ငူအင်​ပါယာထဲမပါခဲ့တာဟာ ယုတ္တိမတန်​သလို post ​ရေးတယ်​။ ဘူးလက်​လှ​ဆွေက
လည်း သံတွဲဟာ ရခိုင်​အပိုင်​မဟုတ်​ဘူးဆိုပြီး
ရယ်​စရာလုပ်​တယ်​။ သူတို့​ပြောချင်​တာက
ရခိုင်​ဆိုတာ ထင်​သ​လောက်​ မကြီးကျယ်​ခဲ့ဘူး
လို့ message ​ပေးချင်​တာဖြစ်​ပါလိမ့်မယ်​။
Comment ​တွေကိုဖတ်​ကြည့်လိုက်​​တော့လည်း အားမရဘူး။

ကျွန်​​တော်​တို့ရခိုင်​မှာ သမိုင်းပညာရှင်​မျိုးဆက်​မပြတ်​ခဲ့ဘူး။ဦးစံ​ရွှေဘု၊ဦးစံ​သာ​အောင်​၊ဦးဦးသာထွန်း၊ ​ဒေါက်​တာ​အေး​ကျော်​၊​ဒေါက်​တာ ​အေးချမ်းစသည်​ဖြင့် မျိုးဆက်​မပြတ်​ခဲ့ဘူး။ အခုလည်း သမိုင်း​ဒေါက်​တာဘွဲ့ကို
စင်္ကာပူ အမျိုးသားတက္ကသိုလ်​ကယူထားတဲ့ ရခိုင်​လူငယ်​​တွေ​တောင်​ ရှိ​နေကြပြီ။ ရာဇဝင်​ဖက်​မှာလည်း ရွက်​ပုန်းသီးပညာရှင်​​တွေ ဟာ
အခုထိ မျိုးဆက်​မပြတ်​ရှိ​နေတုန်း။ ရခိုင်​​လောက်​ဘယ်​လူမျိုးမှ ကိုယ့်သမိုင်းအ​ကြောင်း
ကိုယ်​မသိကြဘူး။ ဒါ​ကြောင့် ပညာရှင်​​တွေကို ​ကျော်​လွန်​ပြီး သမိုင်း​ကောက်​ချက်​​တွေကို မချချင်​ဘူး။
ဒါ​ပေမယ့် ပညာရှင်​​တွေက ဖက်​မ​ပြောချင်​တဲ့ သမိုင်းဆရာအချို့ရဲ့ research မဲ့ ​ကောက်​ချက်​ဆွဲ ​နေမှုအ​ပေါ်မှာ​တော့ ​လေ့လာသူတစ်​​ယောက်​အ​နေနဲ့နည်းနည်း တုံပြန်​ပါရ​စေ။

အရင်​ဆုံး ကမ္ဘာ့အသိအမှတ်​ပြုပညာရှင်​တစ်​ဦး
တင်​ဆပ်​ထားတဲ့ ​တောင်​ငူ-​မြောက်​ဦး စစ်​ပွဲကို
အကျဉ်းချုပ်​ဘာသာပြန်​ ​ဖော်​ပြ​ပေးပါ့မယ်​။

​တောင်​ငူ-​မြောက်​ဦးစစ်​
------------------------------------------

ရက်​စွဲ = 12 Oct 1545-30 Jan 1547
စစ်​နယ်​​မြေ =ရခိုင်​​ဒေသ
ရလာဒ်​= ​မြောက်​ဦးဘုရင့်နိုင်​ငံ​တော်​မှအနိုင်​ရသည်​
နယ်​ပယ်​အ​ပြောင်းအလဲ=စစ်​မဖြစ်​ခင်​ကအတိုင်းတည်​ရှိသည်​။

တိုက်​ခိုက်​ကြသူများ
--------------------------
လာ​ရောက်​တိုက်​ခိုက်​သူ=​တောင်​ငူနိုင်​ငံ​တော်​
ခုခံတိုက်​ခိုက်​သူ=​မြောက်​ဦးဘုရင့်နိုင်​ငံ​တော်​

စစ်​ဦးစီးများ
------------------
​တောင်​ငူ...................................​မြောက်​ဦး
၁။ တပင်​​ရွှေထီး.................... ၁။မင်းဘင်​
ဘုရင့်​နောင်​...........................၂။မင်းတိက္ခ
နန္ဒသင်္ကြန်​............................၃။ဇုန်​ဒက်​
သမိန်​ဗြက်​သာမိတ်​
သီရိ​ဇေယျ​ကျော်​ထင်​
နန္ဒ​ယောဒ
စစ်​တု ရင်​ဂသူ
သမိန်​အိန်​​နေး
စလင်းစည်​သူ​ကျော်​ထင်​
ဒီ​ရေဂို​ဆောရီးစ်​

စစ်​တပ်​ဖွဲ့စည်းပုံ
------------------------------
၁။ ဗမာ့ဘုရင့်.................၁။ရခိုင့်ဘုရင့်
တပ်​မ​တော်​..................တပ်​မ​တော်​
၂။ဗမာ့ဘုရင့်...................၂။ရခိုင့်ဘုရင့်
​ရေတပ်​...............................​ရေတပ်​
၃။​ပေါ်တူဂီ.......................၃။​ပေါ်တူဂီ
​ကြေးစားတပ်​..................​ကြေးစားတပ်​

အင်​အား
----------
ပထမအကြိမ်​ထိ​တွေ့မှု(1545)
​တောင်​ငူတပ်​သား ​လေး​ထောင်​။
​မြောက်​ဦးတပ်​မ (၆)မ။
(​မြောက်​ဦးနိုင်​)

ဒုတိယအကြိမ်​ထိ​တွေ့မှု(1546-47)

​တောင်​ငူ=စစ်​သည်​ ၁၉၀၀၀+​ရေတပ်​ ၄၀၀၀
​မြောက်​ဦး=စစ်​သည်​ ၂၀၀၀၀ ​ကျော်​+​ရေတပ်​

ဖြစ်​ပွားရ​သောအ​ကြောင်းအရင်း
-------------------------------
၁။ ရခိုင်​ဘုရင်​ မင်းဘင်​ က ​တောင်​ငူ-အင်းဝ
စစ်​ပွဲမှာ အင်းဝကို အကူအညီ​ပေးလို့။
၂။ သံတွဲစား ဦးရီး​တော်​ မင်း​အောင်​လှကို
တူ​တော်​ မင်းဘင်​က ဖယ်​ရှားမှုကို ​တောင်​ငူ
ကဝင်​​ရောက်​စွက်​ဖက်​မှု။

စစ်​ဖြစ်​ပွားခြင်း
----------------------------
၁။ ပထမအကြိမ်​ထိ​တွေ့မှု

၁၅၄၅ ​အောက်​တိုဘာမှာ ​မြောက်​ဦးဘုရင်​ မင်းဘင်​ ဟာ သံတွဲစားဦးရီး​တော်​ကို ဖယ်​ရှားပစ်​ဖို့ တပ်​မ(၆)မ ကို သံတွဲကို​စေလွှတ်​တယ်​။
သံတွဲသို့​တောင်​ငူကစစ်​ကူ ​လေး​ထောင်​ပို့​ပေး​ပေမယ့် ရခိုင်​​တွေက သံတွဲကိုအရင်​​ရောက်​ပြီးမြို့ကိုသိမ်းတယ်​။​တောင်​ငူတပ်​
ကိုခုခံတိုက်​ခိုက်​ဖို့ တပ်​​ဖျောက်​ပြီး​စောင့်ဆိုင်း​နေတယ်​။ ​တောင်​ငူတပ်​လူ​လေး​ထောင်​ဟာ အငိုက်​မိသွားပြီး ​မြောက်​ဦးတပ်​မ (၆)
တပ်​ရဲ့ ​ချေးမှုန်းခြင်းကိုခံလိုက်​ရတယ်​။
ဦးရီး​တော်​က​တော့ မြို့အသိမ်းခံရကတည်းက ​တောင်​ငူတပ်​ကို ​စောင့်ရင်း​ရှောင်​တိမ်း​နေရတယ်​။​တောင်​ငူတပ်​ရှုံး​တော့ တပင်​​ရွှေထီးဆီမှာသွား​ရောက်​ခိုလှုံခဲ့တယ်​။

ဒုတိယအကြိမ်​ထိ​တွေ့မှု
-----------------------------------

တိုက်​စစ်​၊ခံစစ်​ပြင်​ဆင်​မှု
++++++++++
စစ်​ဘုရင်​တပင်​​ရွှေထီးဟာ ပထမအကြိမ်​ရှုံးနိမ့်မှု​ကြောင့် ဒုတိယချီတက်​တက်​ခိုက်​မှုအတွက်​ အ​သေအချာ စီမံတယ်​။

တပ်​သား ၁၉၀၀၀ ၊မြင် ၄၀၀၊ ဆင်​ ၆၀၊​ပေါ်တူဂီ​ကြေးစား အ​မြောက်​တပ်​ ​တွေနဲ့ ကြည်း​ရေစစ်​​ကြောင်းနှစ်​​ကြောင်းနဲ့
သံတွဲကိုအရင်​ချီတယ်​။ ​တောင်​ငူတပ်​မှာ ရှမ်းတပ်​၊မွန်​တပ်​၊​ပေါ်တူဂီတပ်​၊ကိုယ်​ရံ​တော်​တပ်​​တွေနဲ့စု​ပေါင်းဖွဲ့စည်းထားတယ်​။

ရခိုင်​ဘုရင်​မင်းဘင်​ကလည်း ​တောင်​ငူတပ်​ကို
ခုခံ​ချေမှုန်းဖို့ အ​သေအချာပြင်​ဆင်​ထားတယ်​။ သံတွဲကို တည်​ကြက်​ထားပြီး အပြီးသတ်​​ချေမှုန်းမှုကို ​မြောက်​ဦး​ဒေသမှာ အဆုံးသတ်​​ပေးဖို့ စစ်​ဗျူဟာကို ​ရွေးချယ်​ထားတယ်​။

ရခိုင်​ခံစစ်​မျက်​နှာကို ခံတပ်​ (၁၁)ခုနဲ့ကွန်​ရက်​စနစ်​ တည်​​ဆောက်​ထားတယ်​။ ခံတပ်​တစ်​ခုချင်းစီမှာ ​ရေကျုံး၊မီးကျုံး၊တံတိုင်း၊​ရေကန်​​တွေ
ပါရှိတယ်​။
​မြောက်​ဦး မြို့​တော်​မှာ စားနက်​ရိက္ခာအပြည့်ဖြည့်ထားတဲ့အပြင်​ ​ရေကန်​ကြီး​တွေ၊တူး​မြောင်းကြီး​တွေကိုလည်း​ရေအပြည့်ဖြည့်ထားတယ်​။
မြို့ကို ​ကျောက်​တံတိုင်းကြီးတစ်​ထပ်​နဲ့ကာကွယ်​ထားပြီး ​ရေကျုံး၊မီးကျုံး၊ကျုံး​ခြောက်​၊
သုံးထပ်​နဲ့တားဆီးထားတယ်​။ သတ်​ကွင်းကို
ရန်​သူဝင်​​ရောက်​နိုင်​​အောင်​ မက်​လုံး​ပေးထားတယ်​။

တပင်​​ရွှေထီးတပ်​​တွေဟာ ကြည်း​ကြောင်း ၄၀၀၀၊ ​ရေ​ကြောင်းချီ စစ်​သည်​ ၁၅၀၀၀
ကို တိုက်​​လှေ ၈၀၀၊သံ​လှေ ၅၀၀၊ကုန်​​လှေ ၁၀၀
​ပေါ်မှာတင်​ပြီး ၁၅၄၆ ခုနှစ်​ ​အောက်​တိုဘာ
မှာစတင်​ချီတက်​တယ်​။

ထိ​တွေ့တိုက်​ခိုက်​ခြင်း
++++++++++
မင်းတိက္ခ​ခေါင်း​ဆောင်​တဲ့ ရခိုင်​စစ်​သ​င်္ဘော ၃၅ စင်းဟာ နာဂရစ်​အငူ က​စောင့်ပြီး ​တောင်​ငူ​ရေ​ကြောင်းချီတပ်​ကို
​စစ်​မြှူပြီးပိတ်​ဆို့ဖို့ကြိုးစားတယ်​။
တပင်​​ရွှေထီးဟာ ရခိုင်​စစ်​သ​င်္ဘောစုနဲ့
ထိ​တွေ့တိုက်​ခိုက်​မှုမလုပ်​ဘဲ ​ရှောင်​ထွက်​ခါ
သံတွဲအ​ရောက်​ချီတက်​ခဲ့တယ်​။
၁၅၄၆ ​အောက်​တိုဘာ ၂၈ ရက်​​နေ့မှာ သံတွဲ
​တောင်​ဖက်​ပိုင်းမှာ ​တောင်​ငူကြည်း​ကြောင်းချီတပ်​နဲ့​ရေ​ကြောင်းချီတပ်​တို့
​တွေ့ဆုံပူး​ပေါင်းတယ်​။

ရခိုင်​​တွေ​ရေးဆွဲထားတဲ့အတိုင်း ​တောင်​ငူတပ်​​တွေက သံတွဲကို အပြင်းအထန်​မတိုက်​ခိုက်​ပဲ
ရသွားတယ်​။တပင်​​ရွှေထီးက ဦးရီး​တော်​
မင်း​အောင်​လှ ကို သံတွဲမှာ နန်းတင်​တယ်​။
ရခိုင်​တပ်​​တွေက ​တောင်​ငူတပ်​​တွေကို အတို့အဆိပ်​က​လေးနဲ့ စစ်​မြှူ ခဲ့တယ်​။

၁၅၄၇ ၊ဇန်​နဝါရီမှာ ​တောင်​ငူတပ်​​တွေဟာ သံတွဲ
မှ​မြောက်​ဦးသို့ စစ်​ချီတယ်​။
ဇန်​နဝါရီဒုတိယပတ်​​လောက်​မှာ ​တောင်​ငူတပ်​ဟာ ​မြောက်​ဦးခံစစ်​ဇုံကို စတင်​​ခြေချမိ
တယ်​။

ရခိုင်​​တွေရဲ့ စစ်​ဗျူဟာမှာ လှည့်စားမှု​တွေ အများကြီးရှိခဲ့တယ်​။အဓိက​ချေမှုန်းပစ်​ရမယ့်
​နေရာမှာ အင်​အားကို နည်းနည်းသုံးပြီး
ပထဝီအားသာချက်​ကိုသုံးတယ်​။ မြှူ စစ်​နဲ့
ခွာစစ်​​တွေမှာ အင်​အားထုထည်​နဲ့သုံးတယ်​။

ရခိုင်​​တွေရဲ့အားသာချက်​က ​ရေ​ကြောင်း
တိုက်​ပွဲဖြစ်​တယ်​။ ​တောင်​ငူတပ်​ကလည်း
ဒီအားသာချက်​ကိုသိထားတယ်​။ ဒါ​ကြောင့်
​မြောက်​ဦးမြို့အ​နောက်​ဖက်​ ကုလားတန်​ မြစ်​​ကြောင်းချီတပ်​ကိုအပြည့်နဲ့ ချီတက်​​စေခဲ့တယ်​။
ဒီ​ရေအတက်​ကိုအားကိုးပြီးတက်​လာတဲ့ ​တောင်​ငူ​ရေတပ်​ဟာပိုးချီကျွန်းအ​ရောက်​မှာ ရခိုင်​
​ရေတပ်​နဲ့​ပေါ်တူဂီ​ကြေးစားတပ်​ရဲ့
နှစ်​ဖက်​ညှပ်​ဖျက်​ဆီးခြင်းကို ခံလိုက်​ရတယ်​။
​နောက်​ချန်​​ရေတပ်​ဟာလည်း ​ရေအဆန်​ကို
မတက်​နိုင်​လို့ အကူအညီမ​ပေးနိုင်​ခဲ့ဘူး။
တပင်​​ရွှေထီးရဲ့ မုတ္တမ​ရေ​ကြောင်းအ​တွေ့အကြုံဟာ ကုလားတန်​မြစ်​မှာ နှစ်​မြှုပ်​ခံလိုက်​ရတယ်​။

ကြည်း​ကြောင်းချီ​တောင်​ငူတပ်​​တွေက
​တော့ ​မြောက်​ဦးအ​ရှေ့​တောင်​ တဖက်​သို့ ဦးတည်​ချီတက်​လာခဲ့တယ်​။ ရခိုင်​​တွေဟာ ကုလားတန်​မြစ်​​ကြောင်းကို ကာကွယ်​နိုင်​ခဲ့​ပေမယ့် ​လောင်းကြတ်​ ကို​တော့ လက်​လွှတ်​လိုက်​ရတယ်​။
( ဘာ​ကြောင့် ​လောင်းကြတ်​ခံတပ်​ကိုလက်​လွှတ်​ခဲ့သလဲဆိုတာကို သိရှိနိုင်​ဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်​ပတ်​ တနင်္ဂ​နွေ​နေ့မှာ ​လောင်းကြတ်​ကိုသွား​ရောက်​​လေ့လာခဲ့တယ်​။ Ko KoGyi နဲ့MyoTheim အကူအညီနဲ့ လက်​မ၊နဂါရာ၊နန်းကျ၊​လောင်းကြတ်​ ​ရေ​ကြောင်းသမိုင်းကျွမ်းကျင်​သူ ဆီမှာ ​မေးမြန်းခွင့် ရခဲ့တယ်​။ နှစ်​​ပေါင်း ၄၇၂ ​ကျော်​က ​ရေ​ကြောင်းကို နှစ်​ တစ်​ရာတစ်​ကြိမ်​​ပြောင်းလဲမှုနဲ့ အ​ခြေခံခန့်မှန်းကြည့်မိတယ်​။
အခု ​လောင်းကြတ်​​ချောင်းဟာ ရန်​​မောင်​
​ချောင်းအဖြစ်​ ​လောင်းကြတ်​​တောင်​​မော်​မှာ မြစ်​ဖျားခံခဲ့ပြီးပင်​မ​ချောင်းအဖြစ်​ရှိခဲ့တယ်​လို့​ပြောပါတယ်​။​လောင်းကြတ်​​ောင်​အ​နောက်​ဖက်​က​တော့​လေးမြို့​ချောင်းတည်​ရှိခဲ့ပါသတဲ့။ ရခိုင်​​လောင်းကြတ်​ခံတပ်​ဟာ
အဲဒီ​ခေတ်​က ​မြောက်​ဦးကို ကာကွယ်​​ပေးဖို့
စိုးမိုးကုန်းလိုဖြစ်​​နေပါတယ်​။ ​ရေ​ကြောင်း နှစ်​မျက်​နှာကို ထိန်းချုပ်​ထားနိုင်​တဲ့
သဘာဝကင်းစခန်းလို အသုံးပြုနိုင်​​ပေမယ့်
စစ်​မျက်​နှာနှစ်​ဖက်​ခွတိုက်​ရလို့ ကာကွယ်​ဖို့
မလွယ်​နိုင်​ဘူးလို့ အချက်​အလက်​​တွေက
ညွှန်​ပြ​နေပါတယ်​။ Ko KoGyi ဆီမှာ​တော့
အသံဖိုင်​ရှိပါတယ်​။)

တိုတိုပဲ​ပြောကြပါစို့။
မင်းဘင်​ရဲ့ မဟာဗျူဟာက ​တောင်​ငူတပ်​မကို
သတ်​ကွင်းဆီ မျှား​ခေါ်ဖို့ ဖြစ်​ပါတယ်​။
ဒါ​ပေမယ့် တိုက်​ရိုက်​ ဆွဲ​ခေါ်ခဲ့ရင်​ ရန်​သူက
မယုံသင်္ခါဖြစ်​ပြီး နည်းပရိယာယ်​ကို ရိပ်​မိ
သွားနိုင်​ပါတယ်​။ ဒါ​ကြောင့်  ခံတပ်​ (၁၁)နဲ့ စစ်​မျက်​နှာကို ဖြန့်ပစ်​လိုက်​​တော့ တပင်​​ရွှေထီးဟာမြို့​တော်​ရဲ့ ကာကွယ်​​ရေးအစီအမံထက်​ခံစစ်​ ကွန်​ရက်​ကို ဖြိုပစ်​ဖို့ ကိုပဲ အာရုံစိုက်​ရပါ​တော့တယ်​။
ကုလားတန်​​ကြောင်းချီ​ရေ​ကြောင်းတပ်​မ
ဖျက်​ဆီးခံလိုက်​ရလို့ မြို့သိမ်းဖို့စိတ်​
အ​နှောက်​အယှက်​ဖြစ်​​နေတဲ့ တပင်​​ရွှေထီး
ဟာ ခံတပ်​​တွေကို အတင်းတိုက်​ပြီး ဝက်​သိုး
တစ်​​ကောင်​လို မြို့​တော်​ဆီ အ​ရောက်​ချီ
ပါ​တော့တယ်​။ ရခိုင်​ခံတပ်​​တွေဟာ ကွန်​ရက်​
သဏ္ဍာန်​တည်​​ဆောက်​ထား​တော့ ဆုတ်​ခွာစစ်​
မှာ အလွန်​အားသာချက်​ရှိခဲ့ပါတယ်​။ မူလနည်း
ဗျူဟာအတိုင်း ​မြောက်​ဦး သတ်​ကွင်းကို
ချီတက်​ဖို့ ဝက်​သိုး ကို လမ်း​ကြောင်း​ပေး
လိုက်​ပါတယ်​။ ​မြောက်​ဦးအ​ရှေ့ဖက်​ကို
​ရောက်​လာတဲ့ ​တောင်​ငူတပ်​​တွေဟာ အလွန်​
စိတ်​ဓာတ်​တတ်​​နေပါတယ်​။

စစ်​ပွဲဆိုတာ ဓားဓားချင်းခုတ်​​နေလို့မပြီးပါ
ဘူး။ မိမိ အ​ခြေအ​နေကို အရှိအတိုင်းမပြ
ရပါဘူး။ မင်းဘင်​ဟာ သံတမန်​အဖြစ်​ ဘုန်း
​တော်​ကြီး ၄ ပါးကို တပင်​​ရွှေထီး ထံ ​စေလွှတ်​ခါ ညှိနှိုင်းဖို့ ပရိယာယ်​ဆင်​ပါ​တော့
တယ်​။ တပင်​​ရွှေထီး ဖက်​ကလည်း ​မြောက်​ဦးသံတမန်​​တွေ လာမှာကို ကြိုသတင်းရထား
လို့ အ​ကောင်းဆုံး စစ်​သည်​​တွေ ၊အ​ကောင်းဆုံးမြို့သိမ်းလက်​နက်​​တွေကို ပြသထား
ပါတယ်​။ သံတမန်​​တွေ မြင်​​တွေ့ပြီးစိတ်​
ဓာတ်​ကျသွား​အောင်​ပါ။

မင်းဘင်​လိုချင်​တဲ့ အကွက်​ဝင်​လာပါ​တော့တယ်​။
မြို့​တော်​ကို တိုက်​ခိုက်​ဖို့ ​တောင်​ငူရဲ့
အရဲရင့်ဆုံး၊ အသန်​မာဆုံး၊ ဘွဲ့ထူးဂုဏ်​ထူး
ရချင်​တဲ့ စစ်​သည်​​တွေ၊ဆင်​မြင်းတပ်​​တွေ
ဟာ သတ်​ကွင်းမှာ စုစည်းပြီးစအချိန်​မှာပဲ
လျှို့ဝှက်​​ရေတံခါးကို ​ဖောက်​ချပစ်​ပြီး ​တောင်​ငူကြည်းတပ်​ကို အပြီးသတ်​ ​ချေမှုန်းပစ်​
လိုက်​ပါတယ်​။
​ပေါ်တူဂီ​ကြေးစားအ​မြောက်​ကြီး​တွေ
ပဲ ကျန်​ခဲ့​လေ​တော့ တပင်​​ရွှေထီး ရဲ့စိတ်​
ဓာတ်​လည်း ကျဆင်းသွားခဲ့သလို လက်​ကျန်​
​တောင်​ငူတပ်​သား​တွေ ခမျာလည်း စိတ်​ဓာတ်​ပျက်​ကုန်​ကြပါတယ်​။
အ​ရေးထဲမှာ ထိုင်း​တွေက ထားဝယ်​ကို ထိပါး
တဲ့ သတင်းစကားကို ကြားလိုက်​ရ​တော့
တပင်​​ရွှေထီး အ​နေနဲ့ စစ်​ရပ်​စဲခါ တပ်​ပြန်​
​ခေါက်​ဖို့ပဲ ရှိပါတယ်​။ အဆုတ်​မှာ ရခိုင်​​တွေ
ရဲ့ လိုက်​လံတိုက်​ခိုက်​ဖို့ကလည်း ​သေချာ
သ​လောက်​ပါပဲ။

ရခိုင်​​တွေမှာလည်း ပြဿ နာ က ​ပေါ်လာတယ်​။
​မြောက်​ပိုင်းရခိုင်​ ရာမူးကို တြိပူရ​တောင်​
​ပေါ်လူရိုင်း​တွေက လာ​ရောက်​တိုက်​ခိုက်​​နေ
တယ်​။ ဒါကို ချက်​ချင်းအ​ရေးယူ​ဆောင်​ရွက်​ဖို့
လိုတယ်​။ ဒါ​ကြောင့် ​တောင်​ငူတမန်​ ဘုရင့်
​နောင်​မှတဆင့် အဆိုပြုလာတဲ့ အချက်​အလက်​
​တွေကို မင်းဘင်​က စဉ်းစား​ပေးဖို့ ဖြစ်​
လာရ​တော့တယ်​။

စစ်​​ပြေငြိမ်း ခြင်း
-----------------------------
၁၅၄၇ခု၊ဇန်​နဝါရီ ၃၀ မှာ စစ်​​ပြေငြိမ်းကြ
တယ်​။သ​ဘောတူညီချက်​ အနှစ်​ချုပ်​က​တော့-

၁။ ရခိုင်​နယ်​နိမိတ်​ကို ယခင်​ အတိုင်း ​တောင်​ငူ
က အသိအမှတ်​ပြုဖို့ သ​ဘောတူတယ်​။
(​တောင်​ငူတပ်​​တွေက ရခိုင်​အလယ်​ပိုင်းနဲ့  ​တောင်​ပိုင်းကို ယာယီသိမ်းထား ​တော့ စစ်​မဖြစ်​မီက အ​ခြေအ​နေကိုပဲ ရခိုင်​​တွေ ​တောင်း
ဆိုခြင်းဖြစ်​နိုင်​တယ်​။)

၂။ မင်းဘင်​ကလည်း သံတွဲနဲ့ ၎င်း၏အရံ ခုနစ်​မြိုရဲ့  အုပ်​စိုးသူ အဖြစ်​ ဦးရီး​တော်​ မင်း​အောင်​လှကို အသိအမှတ်​ပြု​ပေးဖို့ သ​ဘောတူရ
တယ်​။

စစ်​ပွဲပြီး လှုပ်​ရှားမှု
-------------------
၁၅၄၇ ခု၊ ​ဖေ​ဖော်​ဝါရီ ၂ ရက်​​နေ့မှာ ​တောင်​ငူတပ်​​တွေ ဆုတ်​ခွာသွားခဲ့တယ်​။ ​တောင်​ငူ
တပ်​မနှစ်​မက​တော့ သံတွဲမှာ ​စောင့်ကြည့်
ဖို့ကျန်​​နေခဲ့တယ်​။ ၁၅၄၉ မှ သံတွဲက အပြီး
အပိုင်​ဆုတ်​ခွာခဲ့တယ်​။
​နောက်​ ၇ နှစ်​အကြာ ၁၅၅၄ ခုနှစ်​မှာ မင်းတိက္ခဟာ သံတွဲကို သီရိဓမ္မာ​သောက မင်း
(မင်း​အောင်​လှသား၊ဘုရင့်​နောင်​ရဲ့တူမနဲ့
လက်​ဆက်​ထားသူ။) ကိုဖယ်​ရှား သိမ်းပစ်​လိုက်​
တယ်​။

ဘုရင်​​နော​င်​ဟာ ​တောင်​ငူ သရဖူကို
1550 မှာ ရယူခဲ့တယ်​။ အင်​ဒိုရှိုင်းနား ၊မ​လေး
ကျွန်းဆွယ်​အထိ သိမ်းပိုက်​​အောင်​မြင်​ခဲ့
​ပေမယ့် သူ့နန်းသက်​တ​လျှောက်​လုံး
1580 အထိ ရခိုင့်ဘုရင့်နိုင်​ငံ​တော်​ ကို လက်​
​ရှောင်​ခဲ့ပါတယ်​။ ဒါ​ကြောင့် ​တောင်​ငူအင်​ပါယာမှာ သံတွဲနဲ့​တောင်​ပိုင်း​ဒေသကို ထည့်ဆွဲထားတာကို ပြန်​သုံးသပ်​သင့်ပါတယ်​။

1599 မှာ ရခိုင်​​တွေဟာ ​တောင်​ငူအင်​ပါယာရဲ့
​နေပြည်​​တော်​ ဟံသာဝတီ ကို သိမ်းပိုက်​
လိုက်​ပြီး ​တောင်​ငူအင်​ပါယာကို နိဂုံးချုပ်​​စေခဲ့
တယ်​။ ရခိုင်​ပိုင်​နက်​ကို သံလျင်​အထိတိုးချဲ့နိုင်​ခဲ့
တယ်​။ ဒါ​ပေမယ့် ​ပေါ်တူဂီ​တွေသစ္စာ​ဖောက်​လို့ တာရှည်​မထိမ်းထားနိုင်​ခဲ့ပါဘူး။
ရခိုင့်အင်​အားဟာလည်း 1666 မှာ စတင်​ပြို
ကွဲခဲ့ရတယ်​။

$$$$$$$$$$%%%%%%%%%%&&&&&&&

စစ်​ပွဲသုံးသပ်​ချက်​​တွေကို​တော့ စစ်​ပညာရှင်​
​တွေပဲ သုံးသပ်​ကြပါ​စေ​တော့။

ဒါ​ကြောင့် ရခိုင်​လူငယ်​​တွေကို ​ပြောချင်​
တာက  အ ​နေတဲ့ သမိုင်းဆရာ​တွေကို ချင့်
ချိန်​ပြီး ယုံကြဖို့နဲ့ ဘိုး​ဘေး​တွေရဲ့
ကြိုတင်​ပြင်​ဆင်​တတ်​မှု၊ အ​ခြေအ​နေ
တိုင်းကို န်ိုင်​ငံ​ရေးအမြင်​၊စစ်​​ရေးအမြင်​
တို့ချည်းသာမက စိတ်​ရှည်​​စောင့်ဆိုင်းနိုင်​
မှုတို့ကို မီ​အောင်​လိုက်​ကြပါလို့ တိုက်​တွန်း
ချင်​ပါတယ်​။

လိုအပ်​ချက်​​တွေကို သမိုင်းပညာရှင်​​တွေက
နားလည်​​ပေးနိုင်​ပါ​စေ။